ManşêtNûçe

Partî û rêxistinên Kurdistanê encamnameya civîna Komîteya Dîplomasiyê ya Hevbeş eşkere kir

Komîteya Dîplomasiyê ya Hevbeş a partî û rêxistinên siyasî yên Kurdistanê, encamên civîna xwe ya 21’emîn ku 18’ê Hezîrana 2022’yan li navenda Kongreya Neteweyî ya Kurdistanê (KNK) ya li paytexta Belçîkayê Brukselê li dar xist, bi daxuyaniyekê eşkere kir.

Encamnameya civîna komîteyê wiha ye:

“Li gorî rojevê, di destpêkê de rewşa siyasî ya Kurdistanê, bi taybetî êrişên dewleta Tirk ên li ser Başûr û Rojava, guhertin û bûyerên dawî yên li Kurdistanê û Rojhilta Navîn, her wiha helwest û bandora hêzên Cihanî li herêmê, şerê Rusya û Ukrayna, di firehkirina NATO’yê de helwesta dewleta Tirk, bi awayekî berfireh hatin gengeşekirin. Her wiha li gel plansaziya kar û xebatan, karên di salvegera Peymana Lozanê de bênekirin jî hatin plankirin.

Li gorî van nîqaşan, civîn van xalên jêrîn pêşkêş dike:

Dewleta Tirk, dijminê sereke yê gelê Kurd e, li seranserê Kurdistanê êrişan dike û li herêmê serkêşiya dewletên dagirker dike û li hemî Cihanê dijê gelê Kurd di nava kar û xebatan de ye. Dewleta Tirk gav bi gav dagîrkriya xwe ya li Başûrê Kurdistanê zêdetir dike. Ev êriş û dagîrî ne tenê li deverên Metîna, Zap û Avaşîn e, heman demê de li Başîka, li Şengal, li Kerkûk, li Mexmûr, heta Çemçemal û Kifrî jî dirêj dibe. Di heman demê de rojane êrişî Rojavayê Kurdistanê jî dike û xwe ji dagirkirinek berfirehtir re amade dike. Amanca dewleta Tirk, têkbirina hemî destketiyên gelê Kurdistanê ye.

Rojekî pêş civîna me, 17.6.2022an de li herêma Kifrî, hêzên dewleta Tirk bi dronan êrişî erebeyekî kirin. Di encama êrişê de, Cîgirê Hevserokatiya Konseya Rêvebir ya Bakur û Rojhilatê Suriyê Birêz Ferhad Şiblî jî di navde, 4 kes şehîd ketin. Civîn li ser vê êrişê, carek din dewleta Tirk bi tundî şermezar û mehkum dike, ji gelê Kurdistanê û malbatên şehîdan re sersaxiyê dixwaze.

Di şerê dijî Gerîlayên Kurdistanê de, dewleta Tirk, di êrişên xwe de çekên qedexe çekên kîmyewî bi kar tîne. Heta niha gelek şervanên azadiyê bi çekên kîmyewî şehîd ketîne. Civîn sêrî de Neteweyên yekbûyî û OPCW, bang li hemî saziyên peywendîdar yên navneteweyî dike ku li hember vê rewşê bêdeng nemînin û dijî bikaranîna çekên kîmyewî derkevin. Her wiha civîn bang li hemî hêz û dînamîkên Kurdistanê dike ku li hember van êriş û dagîrkeriyê xurttir derkevin, li hindir û li derve dengê xwe bilindtir bikin.

Iraq di nava aloziyek mezin de ye û li ser hilbijartinan re 9 meh derbas bûne, lê heta niha serokkomar nehatiye hilbijartin û hukumet çênebûye. Peywendiyên hukumeta navendî û rêveberiya Herêma Kurdistanê jî, wekî tê xwestin nînin û alozin. Êrişên dewleta Tirk û yên Îranê, ewlekariya herêmê dixin di bin xeteriyeke mezin de. Li Başûrê Kurdistanê, deverên dabirayî di bin zext û tehdîdan de ne. Li gelek deveran demografiya herêmê tê guhertin. Divê hemû hêzên Kurdistanî, nakokiyên di nav xwe de bidin aliyekî û ji bo parastina destketiyên Kurdistanê bi hev re tev bigerin.

Şengal ji gelek aliyan ve di bin êrişan de ye. Divê hemû hêzên Kurdistanî li dijî êrişên dagirkirinê yên li ser Şengalê derkevin û Şengal bê parastin. Divê li Şengalê nasmeya Êzidîtahiyê bê parastin, demografiya Şengalê neyê xirabkirin û gelê Şingalê xwebixwe bi rêve bibe.

Zext û êrişên dewleta Îranê yên li ser gelê me berdewamin. Rojane kolber têne qetilkirin, girtiyên siyasî têne îdamkirin,  siyaseta bêdengkirina gel û asîmîlasyonê tête xurtkirin. Van rojên dawî de li hember nerazîbûnên gel, rejîma Îranê li Kurdistan û seraserê Îranê, gelek kes girtine. Heta niha li rojhilata Kurdistanê 44 mamosta û 17 çalakvanên medenî hatine girtin û ev kampanya girtinan berdewame. Em zext û êrişên dewleta Îranê şermezar dikin, tekoşîna gel û hêzên Kurdistanî yên rojhilatê Kurdistanê û yên gelên Îranê destek dikin.

Pêwîste Rojava û hemî herêmên Bakur û Rojhîta Sûriyê bêne parastin û divê sîwaneke navneteweyî ya parastinê ji Rojava re bê avakirin. Ji bo pêşîgirtina êrişên dewleta Tirk, li hember hemî êriş û destwerdanên dijminane, ji bo Rojava bibe herêmeke ewle (aram) (no fly zone), pêwîstî bi xebatek berfireh û teybet heye. Herweha divê hêzên dewleta Tirk ji hemî axa Rojava derkevîn, koçber bizivirin cih û warên xwe û li ser sînor di bin sîwana Neteweyên Yekbûyî de hêzeke navteweyî bête cihkirin. Ev mijar di hemî hevdîtinên dîplomatîk de xwestekeke me ya sereke ye.

Dewleta Tirk li Bakurê Kurdistanê êrişê hemû destketî û nirxên gelê me dike. Li alîkî bi hêzên xwe yên çekdar êrişê gel û şervanên azadiyê dike, li alê din her roj grub grub siyasetvanên Kurd digre û zîndanî dike. Rojên dawî de, bi sucdarkirinên ne rast û derew, girtina 16 rojnamevanên Kurd li Amedê, vî warîde amanca hov ya dewleta Tirk, carek din xiste ber bi çavan. Ji bo ev rewş di qada navneteweyî de baştir bê zanîn û li hember polîtkayên dewleta Tirk helwest bê girtin, civîn xwe erkdar dibîne.

Em weke Komîte, bang li hemû partî û rêxistinên siyasî yên Kurdistanî dikin ku tevlî Komîteya Dîplomasiya Hevbeş ya Partî û Rêxistinên Siyasî yên Kurdistanî bibin û em bi hev re karê diplomasiya Kurdistanê bikin.

Piştî nirxandinên rewşa siyasî, li ser xebatên di asta navneteweyî de heta niha pêkhatî, agahdarî hatin dayîn û xebat bi giştî hatin nirxandin. Piştî van nîqaşan, li ser plansaziya dema pêş pêşniyar hatin girtin û plansaziyek ji bo dema pêş hate çêkirin.

Di heman demê de, li ser xebatên 99. û 100. salvegera Peymana Lozanê hate rawestan, komîteya xebatên sed saliyê hate firehkirin û plansazî hate çêkirin.”

Back to top button